Koolhovens Keuze: Waterloo

Waterloo of Napoleon: wat is volgens Martin Koolhoven de betere Napoleonfilm? Je leest het in zijn filmkeuze voor de maand april.

Onlangs werd met behoorlijk wat bombarie de film Napoleon uitgebracht, een lang en duur epos geregisseerd door de levende legende Ridley Scott, die we kennen van onder meer Blade Runner, Alien en Gladiator. De film viel mij een beetje tegen. Die bewuste periode had Scott al veel beter behandeld in zijn debuutfilm The Duellists, vond ik. Samen met archeoloog Wouter Post besprak ik bij De Nieuwe Wereld de nieuwe film over de Franse generaal en wij kwamen tot de conclusie dat er eerder al een betere Napoleonfilm gemaakt was: Waterloo van de Russische regisseur Sergey Bondarchuk.

Een heel andere film dan die van Scott. Het verschil van aanvliegen valt al op te maken uit de titels. Napoleon is echt een biografische film en gaat op zoek naar de mens achter de legende, terwijl Waterloo een film is die gaat over de beroemde veldslag bij Waterloo; het eerste deel is de hele aanleiding en de rest van de film is de slag zelf.

Het is opmerkelijk dat de meer dan vijftig jaar oudere film op veel vlakken meer indruk maakt dan de nieuwe versie. De kersverse film heeft veel digitale effecten, maar door de gedesatureerde kleuren gaat alles je na een tijdje de keel uithangen. De natuurlijker ogende cinematografie van Waterloo uit 1970 is veel prettiger en met name de slow-motion shots van mannen op paarden in de aanval maken indruk.

Wat het meest indruk maakt van de film, zijn de veldslagen. De beroemde Italiaanse producent Dino De Laurentiis (die altijd één been in Hollywood en één been in Italië had), was jarenlang bezig geweest het project van de grond te krijgen en dat lukte uiteindelijk pas toen hij het Russische Mosfilm aan boord had gekregen. Met de Sovjet Unie aan boord, wist De Laurentiis zich niet alleen verzekerd van veel roebels, het betekende ook de medewerking van het Sovjet-leger en dat hij zo’n 17000 soldaten mocht inzetten bij de scenes met de beruchte veldslagen, die in Oekraïne gedraaid werden. Dit maakt dat de veldslagen die je in Waterloo ziet, bij de meest indrukwekkende horen die ooit gefilmd zijn. Onder regie van Sergey Bondarchuk (die aan het roer kwam toen de Sovjets de rekeningen gingen betalen), die internationaal indruk had gemaakt met zijn verfilming van War and Peace, is het met het spektakel die de film de moeite waard maakt. De film kent sterren als Rod Steiger (als Napoleon Bonaparte) en Orson Welles (als Lodewijk XVIII), maar het is het subtiele spel van Christopher Plummer (als Arthur Wellesley) die het meeste indruk maakt.

Kortom, wie zin heeft in een avondje Napoleon, doet er beter aan om Waterloo te vertonen dan Napoleon.  Het feit dat je weet dat al die figuranten die je ziet écht zijn, draagt ook bij dat je er meer waardering voor hebt.

Jarenlang was er niet echt een mooie digitale versie voor de thuisbios, maar de in Duitsland gemaakte Blu-Ray is gewoon in Nederland verkrijgbaar, dus niets staat u nog in de weg.

Vraag hier de licentie aan. Bekijk hier de trailer.

Groet,
Martin Koolhoven